به‌عبارت ديگر بناهاي بلند 30طبقه كه ارتفاع‌شان حدودا به 100متر مي‌رسد نمي‌تواند باد غالب يك‌شهر بزرگ همچون تهران را دستخوش تغييرات اساسي كند؛ تغييراتي كه باعث سكون هوا و نهايتا افزايش آلودگي هوا شود. اين مطالعاتي است كه هم سال‌ها پيش سازمان هواشناسي كشور انجام داده و هم شركت كنترل كيفيت هوا.
يعني رفتارهاي هوا و جريان باد در بازه‌هاي گوناگون زماني مثل زمستان و تابستان در ارتفاع‌ها و ايستگاه‌هاي مختلفي مانند ايستگاه مهرآباد، ژئوفيزيك و چيتگر دقيقا ثبت شده و مورد بررسي قرار گرفته تا چنين نتيجه‌اي حاصل شود. طبق اين مطالعات، تغييرات دمايي روي سرعت جريان باد تأثير اصلي را مي‌گذارد؛ آنطور كه هنگام زمستان حتي در ارتفاع 5500متري هم به جاي آنكه سرعت باد افزايش يابد گاهي اوقات به‌شدت كاهش يافته و به حدود 10گره مي‌رسد.
اين بدان معناست كه بلندترين ساختمان واقع در منطقه 22تهران كه قله آن 1410متر از سطح دريا ارتفاع دارد، نمي‌تواند روي جريان باد غالب شهر اثر قابل توجهي بگذارد.به عبارت ديگر علت اصلي آلودگي هوا را بايد در جاهاي ديگري جست‌و جو كرد. حدود 70 درصد آلودگي هواي شهرها از منابع آلاينده متحرك مانند خودروها، موتور سيكلت‌ها، اتوبوس‌ها و غيره نشأت مي‌گيرد.30 درصد بقيه هم از سوي منابع ثابت مانند منازل، پالايشگاه‌ها و صنايع توليد مي‌شود.
مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواي تهران نيز با تأكيد بر اينكه بايد فكري به حال 800هزار تن آلودگي كه به‌طور سالانه در تهران توليد مي‌شود بكنيم، اظهار كرد: اين ميزان آلودگي از منابع مختلفي چون يك ميليون موتورسيكلت، 400هزار خودروي كاربراتوري و 60هزار كاميون فرسوده توليد مي‌شود و بلندمرتبه‌سازي در اين وضعيت هيچ تأثيري ندارد. وحيد حسيني اعتقاد دارد كه ارتفاع ساختمان‌هاي بلندمرتبه تهران ازجمله ساختمان‌هاي منطقه 22نسبت به ارتفاع اتمسفري شهري بسيار كوتاه بوده و روي الگوي جريان باد تأثير نمي‌گذارند.
حسيني به همين‌خاطر ادعاي چند روز قبل يكي از مسئولان دولتي را كه ساختمان‌سازي‌ها باعث آلودگي هوا مي‌شود غيرعلمي دانست و گفت: «با قاطعيت مي‌توان گفت بلندمرتبه‌سازي‌ها ربطي به موضوع آلودگي تهران ندارد.» البته وي به اين نكته نيز اشاره كرد كه ساختمان‌هاي بلند مي‌توانند اطراف خود را تحت‌تأثير قرار داده و الگوي باد اعم از سرعت و شدت آن را تغيير دهند اما اين تأثيرگذاري‌ها در محدوده اطراف ساختمان‌هاست.
معاون شهرسازي و معماري شهرداري تهران هم ادعاي تاثير بلندمرتبه‌ها بر جريان باد را طبق آمارهاي ايستگاه‌هاي مختلف هواشناسي رد كرد. پژمان پشمچي‌زاده با بيان اينكه آمار نشان مي‌دهد هنگام اينورژن (وارونگي دما) سرعت جريان باد كاهش مي‌يابد، افزود: «زماني كه وزش محسوس باد را داريم ساختمان‌هاي بلند مي‌تواند در محدوده محلي خودشان تأثيراتي بر ميزان سرعت باد بگذارد اما بر جريان عمومي باد در گستره 640كيلومتري شهر تهران و آن هم وقتي تهران را در دشت هموار 1500كيلومتري داريم، مطمئنا تأثير ندارد.»
- ضوابط بلندمرتبه‌ها به باد فراموشي سپرده شده؟
ادعاي اينكه ساختمان‌هاي بلندمرتبه به‌ويژه در غرب تهران جلوي جريان باد پايتخت را مي‌گيرند در حالي مطرح مي‌شود كه ضوابط بلندمرتبه‌سازي براي تصويب نهايي بيش از 17ماه است كه در شوراي‌عالي شهرسازي و معماري كشور معطل مانده است درصورتي كه با ابلاغ ضوابط، متقاضيان ساخت بناهاي بلند بالاي 12طبقه هنگام اخذ پروانه ساخت، بايد تأييديه‌هاي زيست‌محيطي مبني بر اينكه بنايي كه احداث مي‌شود در كريدور هوايي تهران قرار نداشته باشد را اخذ كنند.
- سنجش آلودگي هوا بين 2ديواره بلند ساختماني
مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواي پايتخت براي غيرعلمي دانستن اينكه برج‌هاي 100، 150متري در غرب يا شمال تهران مي‌تواند هوا را به سمت آلودگي ببرد، پاي مدل‌هاي رياضي مفصلي را به ميان كشيد. وحيد حسيني با بيان اينكه استخراج چنين مدل‌هاي رياضي از سوي دانشگاه‌هاي مختلفي صورت گرفته است، به همشهري گفت: «اتمسفر شهري با ارتفاع چندصدمتري در وسعت 760كيلومترمربعي براي تهران جرم و انرژي نهفته بسياري دارد و هيچ ساختماني نمي‌تواند شرايط حاكم بر آن را تغيير دهد.
وي با اشاره به اين نكته كه همه مسائل مربوطه با مدل‌هاي خردمقياس (ميكرو اسكيل) ديده مي‌شوند، افزود: «براي نمونه در دهانه جنوبي تونل توحيد درحال اندازه‌گيري آلاينده‌ها هستيم (street canyon) تا ببينيم آيا اين آلايندگي در ميان ساختمان‌هاي نواب باقي مي‌ماند و دامنه گسترش آن چند متر يا كيلومتر است؟»
نقطه‌اي كه حسيني از آن صحبت كرد درست در جايي واقع شده كه انتظار مي‌رود شاخص‌هاي آلودگي هوا تحت‌تأثير ساختمان‌هاي بلند دوطرف نواب از يك‌سو و خروجي تونل توحيد از سوي ديگر بسيار بالا باشد. درحالي‌كه اساسا طبق اندازه‌گيري و شبيه‌سازي‌‌هاي رايانه‌اي صورت گرفته افزايش آلودگي به‌خاطر بناهاي بلند اين نقطه تهران را رد مي‌كند. وحيد حسيني همچنين گفت: «در موضوع آلودگي هواي 24روزه سال پيش تهران، ما در دشت وسيع تهران هيچ‌گونه بادي نداشتيم و ساختمان‌هاي بلندمرتبه هيچ ارتباطي با آلوده‌شدن هواي شهر نداشته و ندارند.
بنابر اين اگر مي‌خواهيم به انبوه‌سازي و بلندمرتبه‌سازي حمله كنيم كار خوبي است اما از منظر خودش و نه از منظر آلودگي هوا.» وي تأكيد كرد كه پذيرش اين ادعا منجر به فراموشي سپردن منابع مختلف آلودگي در سطح كلانشهرها مي‌شود؛ بنابراين درست نيست جان مردم را كه ارزش بسياري دارد دستاويز دستاوردهاي سياسي قرار دهيم درحالي‌كه با حذف بلندمرتبه‌سازي مسئله آلودگي تهران حل و فصل نمي‌شود.
نظر شما